Ο γενικός στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει φοιτητές προερχόμενους από ένα ευρύ πεδίο επιστημών με τις σημαντικότερες θεωρίες στις σπουδές της επικοινωνίας και των Μέσων. Πιο συγκεκριμένα, το μάθημα έχει στόχο (α) να παράσχει συνοπτική παρουσίαση των κύριων θεωρητικών προσεγγίσεων, η γνώση των οποίων είναι απαραίτητη για την ανάλυση των σύγχρονων επικοινωνιακών φαινομένων και περιβαλλόντων και (β) να εμπλέξει τους φοιτητές στην κριτική ανάλυση των βασικών θεωριών εξετάζοντας τα ισχυρά σημεία και τις αδυναμίες τους. Το μάθημα καλύπτει, μεταξύ άλλων, θεμελιώδη ζητήματα στις μετα-θετικιστικές θεωρίες των Μέσων, την κριτική θεωρία, τις πολιτισμικές σπουδές, τις σπουδές ακροατηρίου, την πολιτική οικονομία, τις μετανεωτερικές προσεγγίσεις και τις θεωρίες των νέων Μέσων. Μέσα από τη μελέτη ποικίλων κλασικών κειμένων και την κριτική ανάλυσή τους, το μάθημα παρέχει στους φοιτητές μία σταθερή βάση στις σπουδές επικοινωνίας, επί της οποίας θα μπορούν να οικοδομήσουν διεπιστημονικές προσεγγίσεις για τη μελέτη των σύγχρονων κοινωνικο-πολιτισμικών διαδικασιών και των αναδυόμενων φαινομένων στο χώρο των ψηφιακών Μέσων.

Το μάθημα εξετάζει με κριτικό τρόπο ζητήματα επαγγελματικής ηθικής στο χώρο των μέσων επικοινωνίας, με έμφαση στη δημοσιογραφική δεοντολογία. Για το σκοπό αυτό, μελετώνται παραδείγματα της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπουν τη λειτουργία των ειδησεογραφικών οργανισμών και εμπίπτουν στο πεδίο της επαγγελματικής ηθικής. Επίσης, και προκειμένου να διερευνηθεί η σύνθετη φύση των ζητημάτων ηθικής στον χώρο των μέσων επικοινωνίας, το μάθημα προσεγγίζει σύγχρονα θέματα που άπτονται του πεδίου ρύθμισης των Μέσων, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, και εξετάζει τυπικά προβλήματα επικοινωνιακής πολιτικής, με έμφαση στην συγκέντρωση, την ιδιωτικότητα και τον πλουραλισμό. Στο πλαίσιο του μαθήματος μελετάται η ηθική και δεοντολογική διάσταση εννοιών και δημοσιογραφικών πρακτικών όπως η αλήθεια, η αντικειμενικότητα, η πρόκληση βλάβης, η αυτορρύθμιση. Το μάθημα εξετάζει επίσης πώς διαφοροποιούνται τα κλασσικά ζητήματα επικοινωνιακής ηθικής και δη δημοσιογραφικής δεοντολογίας στο ψηφιακό πεδίο. Καθ’όλη τη διάρκεια του οι φοιτητές μελετούν συγκεκριμένες περιπτώσεις από την εγχώρια και διεθνή πραγματικότητα, όπου εγείρονται ζητήματα επικοινωνιακής και δημοσιογραφικής ηθικής.

Κύριος στόχος του μαθήματος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές να εντρυφήσουν στην ιστορία και τις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα στα κύρια θεσμικά όργανα και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, στις συνθήκες που καθόρισαν την ιστορία της, στα ζητήματα της διεύρυνσης, στις θεωρίες της διεθνούς συνεργασίας και διακυβέρνησης, στους κύριους τομείς πολιτικής της και στις σχέσεις της με μεμονωμένα κράτη-μέλη. Παράλληλα, οι φοιτητές εξοικειώνονται με την ανάλυση και την αξιολόγηση θεμάτων που έχουν σαφή ευρωπαϊκή διάσταση. Τέτοια θέματα περιλαμβάνουν τις σχέσεις Ε.Ε.-ΗΠΑ και Ε.Ε.-Ρωσίας, τις σχέσεις ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου και τον αντίκτυπό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την αμυντική πολιτική της Ε.Ε., τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Οι νέες δυνατότητες και πρακτικές αυξημένης συμμετοχής των χρηστών στο διαδίκτυο, συνεισφέρουν, μεταξύ άλλων, στη ανάπτυξη μιας κουλτούρας όπου το κοινό είναι ταυτόχρονα χρήστης και παραγωγός περιεχομένου, με συνέπειες στην αντίληψη για τους ρόλους, τις πρακτικές και την ταυτότητα, τόσο των επαγγελματιών δημιουργών περιεχομένου (π.χ. δημοσιογράφων) όσο και των μελών του κοινού. Το μάθημα αυτό εξετάζει σε θεωρητικό επίπεδο και μέσα από τη μελέτη περιπτώσεων τις ποικίλες εκδοχές συμμετοχικών μέσων (εντός κι εκτός διαδικτύου), όπου το κοινό έχει ενεργό ρόλο στη συλλογή, επεξεργασία, σύνθεση, παρουσίαση και διανομή περιεχομένου. Εν προκειμένω, διερευνάται πώς επαγγελματίες της επικοινωνίας, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και εν γένει απλοί χρήστες δημιουργούν και χρησιμοποιούν από κοινού περιεχόμενο σε διάφορες πλατφόρμες και περιβάλλοντα, για σκοπούς ενημέρωσης, ψυχαγωγίας, έκφρασης γνώμης, επικοινωνίας. Ειδικά σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, διερευνάται με ποιους τρόπους τα καθιερωμένα Μέσα εμπλέκουν μέλη του κοινού, ποια τα όρια αυτής της εμπλοκής, και πώς, από την άλλη, τα μέλη του κοινού δημιουργούν ή διαχειρίζονται τα δικά τους Μέσα για την παρουσίαση θεμάτων που συχνά λανθάνουν της προσοχής των κατεστημένων ειδησεογραφικών οργανισμών.

Το Μάθημα «Νέα Μέσα» στόχο έχει να εξοικειώσει τους Μεταπτυχιακούς φοιτητές του Προγράμματος με το περιβάλλον των «αναδυόμενων μέσων» και των «μέσων κοινωνικής δικτύωσης». Ο ρόλος των συγκεκριμένων Μέσων είναι πλέον απολύτως κρίσιμος τόσο στην πολιτική και κοινωνική διαδικασία, όσο και στη συνολική διαμόρφωση της αντίληψης της πραγματικότητας γύρω μας. Η δημοσιογραφική λειτουργία στο σύγχρονο περιβάλλον, είναι πλέον δύσκολο να γίνει αντιληπτή πέρα και έξω από τα Νέα Μέσα.

Στο μάθημα αυτό, η επαφή με τις βασικές θεωρίες κι ερμηνευτικές προσεγγίσεις για τη σχέση Μέσων, δημοσιογραφίας και κοινωνίας και η κριτική ανάλυση του ρόλου των Mέσων στην αναπαράσταση ή κατασκευή της πραγματικότητας αποτελεί εφαλτήριο για την κριτική θεώρηση εννοιών όπως η αντικειμενικότητα, και την εξοικείωση των φοιτητών με τις έννοιες της αλήθειας, της ακρίβειας, της ισορροπίας και πληρότητας στη δημοσιογραφική πρακτική. Οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του μαθήματος στοχεύουν στην εξάσκηση επί των μεθόδων επιλογής και διασταύρωσης των πληροφοριών, στην ανάδειξη της σημασίας της πιστής καταγραφής των γεγονότων και στην εξοικείωση με τις μορφές της γλώσσας που ενισχύουν τη σαφήνεια, χωρίς θυσία του ύφους, και την περιεκτικότητα, χωρίς διαστρέβλωση των γεγονότων. Η εξάσκηση επί της δημοσιογραφικής γραφής εστιάζει σε έντυπα μέσα, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτά. Πέραν του κλασικού μοντέλου παρουσίασης των γεγονότων, της «ανεστραμμένης πυραμίδας», οι φοιτητές εξοικειώνονται με εναλλακτικά μοντέλα δημοσιογραφικής αφήγησης κι εξασκούνται στη συγγραφή και παρουσίαση ευρέως φάσματος ειδήσεων (για την πολιτική, την οικονομία, την κοινωνία, τον πολιτισμό, κ.α.).

Το μάθημα αυτό δίνει έμφαση στη σημασία της έρευνας και της επιλογής κατά τη διαδικασία κάλυψης των ειδήσεων. Εστιάζει στο ζήτημα της υπεραφθονίας των πηγών πληροφοριών -ιδιαίτερα στο διαδίκτυο- σε ένα πλαίσιο το οποίο θα αναδείξει τη σταθερή αξία των «παραδοσιακών» τεχνικών συγκέντρωσης ειδήσεων και τη σημασία της προσωπικής εμπειρίας. Έμφαση δίδεται στο ζήτημα των σχέσεων των δημοσιογράφων με τις πηγές τους, καθώς και στους κινδύνους μεροληψίας των πηγών ή των προσπαθειών χειραγώγησης από πλευράς των πηγών. Την ίδια στιγμή, το μάθημα εξοικειώνει τους φοιτητές με τα εργαλεία και τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στη συλλογή πληροφοριών (π.χ. data journalism), καθώς και με τις ευκαιρίες συνεισφοράς των μελών του κοινού (π.χ. crowd sourcing) για την κάλυψη θεμάτων «ανεπιθύμητων» στα καθιερωμένα Μέσα, στο πλαίσιο της ερευνητικής δημοσιογραφίας. Τέλος, το μάθημα φέρνει τους φοιτητές σε επαφή με εναλλακτικές και υβριδικές μορφές δημοσιογραφικού λόγου, οι οποίες επιτρέπουν πληρέστερη και πιο ισορροπημένη κάλυψη των ειδήσεων, στις περιπτώσεις όπου τα καθιερωμένα μέσα αποτυγχάνουν.

Η ψηφιοποίηση των πληροφοριακών δεδομένων και η κυριαρχία της χρήσης των Νέων Τεχνολογιών της Επικοινωνίας, αφ’ ενός έχουν δημιουργήσει έναν ασύλληπτο όγκο πληροφορίας παντοειδούς περιεχομένου και αφ’ ετέρου, η πρόσβαση στην πληροφορία αυτή, στο μεγαλύτερο μέρος της τουλάχιστον είναι δημόσια και ελεύθερη. Παράλληλα, το ψηφιακό επικοινωνιακό περιβάλλον έχει επιφέρει τεράστιες και δομικές μεταβολές τόσο στον τρόπο ενημέρωσης και πληροφόρησης του κοινού, όσο και στην άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος αυτού καθ’ αυτού: από το ένα μέρος οι χρήστες των Μέσων μπορεί να είναι και οι ίδιοι παραγωγοί πρωτογενούς πληροφορίας, ενώ από το άλλο μέρος, οι σύγχρονοι επαγγελματίες των Μέσων έχουν στη διάθεσή τους μια ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών και δεδομένων, μέσω της οποίας μπορούν να διεξάγουν δημοσιογραφική έρευνα, να αναδείξουν «ειδήσεις» και να τις στοιχειοθετήσουν μέσω του ψηφιακού αυτού υλικού. Οι αριθμοί των Δεδομένων που έχουν στη διάθεσή τους οι επαγγελματίες των Μέσων είναι πραγματικά τεράστιοι, ενώ είναι λίγες πλέον οι ανθρώπινες δραστηριότητες οι οποίες δεν μπορούν να «περιγραφούν» ή να «αναλυθούν» αριθμητικά. Το μάθημα «Δημοσιογραφία Δεδομένων», φιλοδοξεί αφ’ ενός να περιγράψει το νέο αυτό τοπίο των «Μεγάλων Δεδομένων» που μας περιβάλλει και αφ’ ετέρου να εξοικειώσει τους επαγγελματίες της σύγχρονης Ενημέρωσης, με τους τρόπους αξιοποίησης των δεδομένων αυτών για σκοπούς δημοσιογραφικής έρευνας και ανάδειξης ειδήσεων.

Στο μάθημα αυτό οι φοιτητές εξοικειώνονται με την αισθητική και τις τεχνικές συλλογής και επεξεργασίας ήχου και εικόνας, που αποτελούν τα υλικά γραφής για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, και συνεπώς τα εργαλεία του δημοσιογράφου που συνθέτει και παρουσιάζει ειδήσεις για τα μέσα αυτά. Στο πλαίσιο του μαθήματος, οι φοιτητές επιτελούν τις βασικές δημοσιογραφικές εργασίες της συλλογής και σύνθεσης πληροφοριών λαμβάνοντας υπόψη τις συμβάσεις και δυνατότητες των οπτικοακουστικών μέσων. Παράλληλα, εξοικειώνονται με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του προφορικού λόγου και τη δύναμη της αφήγησης για δημοσιογραφικούς σκοπούς, μέσω του ήχου και της εικόνας. Τέλος, οι φοιτητές εκπαιδεύονται στη χρήση των τεχνολογικών μέσων και προγραμμάτων που απαιτούνται για την παραγωγή ολοκληρωμένου ειδησεογραφικού προϊόντος που συνδυάζει ήχο, εικόνα και λόγο, που είτε χρησιμοποιείται αυτόνομα στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, είτε συνδυαστικά, με άλλα μέσα και είδη γραφής, στο διαδίκτυο.

Το μάθημα αυτό είναι μια μεταπτυχιακή εισαγωγή στη μεθοδολογία της κοινωνικής έρευνας. Είναι σχεδιασμένο για να προσφέρει γνώσεις και δεξιότητες που είναι απαραίτητες στο σχεδιασμό και διεκπεραίωση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων. Το μάθημα περιλαμβάνει ανασκόπηση των βασικών συνθετικών στοιχείων της επιστημονικής μεθόδου με έμφαση στις διαδικασίες εννοιοποίησης και λειτουργικοποίησης, καθώς και στις πιο συνηθισμένες μεθόδους μέτρησης. Το μάθημα περιλαμβάνει επίσης στοιχειώδη μέχρι και μέσου επιπέδου ποσοτική και ποιοτική ανάλυση δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, καλύπτονται τα εξής αντικείμενα: Επιστημολογικά θεμέλια της σύγχρονης κοινωνικής έρευνας, επίπεδα και μονάδες ανάλυσης, ιδιογραφικές και νομοθετικές εξηγήσεις, αιτιότητα (σε πειραματικούς και μη πειραματικούς σχεδιασμούς), ο κύκλος της επιστημονικής μεθόδου, ερευνητικά ερωτήματα, θεωρίες και υποθέσεις, εννοιοποίηση, λειτουργικοποίηση, επίπεδα μέτρησης, δειγματοληψία, έρευνα επισκόπησης, πειραματικοί σχεδιασμοί, ποιοτική μέτρηση στο πεδίο (συνεντεύξεις βάθους, παρατήρηση πεδίου) και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων, ποσοτική και ποιοτική ανάλυση περιεχομένου, στατιστική ανάλυση (συμπεριλαμβανόμενων δύο εργαστηρίων SPSS), σχεδιασμός ερευνητικών προγραμμάτων.

Η Πρακτική Άσκηση είναι προαιρετική για τους φοιτητές του μεταπτυχιακού προγράμματος Ψηφιακά Μέσα και Δημοσιογραφία, χωρίς να υποκαθιστά κάποιο από τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών και είναι δυνατό να προσφέρεται τόσο στο δεύτερο, όσο και στο τρίτο εξάμηνο φοίτησης. Στόχος της Πρακτικής Άσκησης είναι η επαφή των φοιτητών με εργασιακά περιβάλλοντα στα πεδία της Επικοινωνίας, των Μέσων και της Δημοσιογραφίας και η εξάσκησή τους στην εφαρμογή των θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν αποκομίσει από τη φοίτησή τους στο πρόγραμμα. Η παραγωγή ειδησεογραφικού προϊόντος σε πραγματικές συνθήκες, η ανάληψη ευθύνης για την τέλεση συγκεκριμένων εργασιών και η συνεργασία με επαγγελματίες του χώρου θα δώσουν στους φοιτητές την ευκαιρία να αποκομίσουν ίδια εμπειρία των συνθηκών εργασίας, των απαιτήσεων, των προκλήσεων και ευκαιριών εντός των επαγγελματικών χώρων που εμπίπτουν στο αντικείμενο των σπουδών τους. Στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης, οι φοιτητές θα υποχρεούνται να παραδώσουν φάκελο εργασιών, οι προδιαγραφές των οποίων θα ορίζονται από τον επιβλέποντα καθηγητή του μαθήματος.

Το μάθημα αυτό αποτελεί σεμινάριο ανοικτής θεματολογίας το οποίο στοχεύει στην εμβάθυνση σε θέματα επικοινωνίας, Μέσων και δημοσιογραφίας και θα προσφέρεται ανάλογα με τις ανάγκες των φοιτητών για μαθήματα επιλογής, αλλά και τη διαθεσιμότητα και το ενδιαφέρον των μελών του διδακτικού προσωπικού. Τα θέματα που ενδέχεται να καλύψει το σεμινάριο θα είναι συναφή με τα ερευνητικά ενδιαφέροντα των μελών του Τμήματος και μπορεί να είναι θεωρητικά ή εφαρμοσμένα, γενικά ή εξειδικευμένα. Το θεματικό σεμινάριο θα επιδιώκει μαθησιακά αποτελέσματα που θα αφορούν κυρίως στην αναλυτική και συνθετική ικανότητα των φοιτητών καθώς και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.

Το μάθημα “Σχεδιασμός Έρευνας” έχει ως στόχο την καθοδήγηση των φοιτητών στη διαδικασία ετοιμασίας της ερευνητικής πρότασης της μεταπτυχιακής διατριβής. Εστιάζει στο σχεδιασμό της ερευνητικής διαδικασίας και είναι προαπαιτούμενο της Διατριβής Μάστερ. Το μάθημα αυτό πρέπει να δηλωθεί μεταξύ των μαθημάτων “Μέθοδοι Έρευνας στην Επικοινωνία” (το οποίο και θεωρείται προαπαιτούμενο του) και “Διατριβή.

Το μάθημα αυτό απαιτεί την εκπόνηση θεωρητικής ή εφαρμοσμένης έρευνας σε μεγάλη έκταση σε θέμα το οποίο συμφωνείται με τον επιβλέποντα καθηγητή. Προϋπόθεση εγγραφής στο μάθημα αποτελεί η επιτυχής παρακολούθηση του μαθήματος ΕΣΔ560 Σχεδιασμός Έρευνας. Στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού θα υλοποιηθεί η ερευνητική πρόταση, η οποία δημιουργήθηκε και παρουσιάστηκε στο μάθημα ΕΣΔ560 και θα συγγραφεί η μεταπτυχιακή διατριβή. Η μεταπτυχιακή διατριβή υποβάλλεται την τελευταία βδομάδα του διδακτικού εξαμήνου, παρουσιάζεται δημόσια κατά την εξεταστική περίοδο του ίδιου εξαμήνου και αξιολογείται από την εξεταστική επιτροπή του φοιτητή. Το μάθημα οργανώνεται γύρω από ατομική μελέτη και έρευνα, σε συνδυασμό με τακτικές συναντήσεις με τον επιβλέποντα καθηγητή.
Προαπαιτούμενο: ΕΣΔ560 Σχεδιασμός Έρευνας.